Bilime aykırı ve tehlikeli olduğu ispatlandı

— Çok büyük amaçlarla yapılan planlar ve tezgâhlar sonucu alınmış, hükümet onayı, yargı desteği ve bilirkişi raporlarıyla güçlendirilerek “kapı gibi sağlam” bir hale getirilip, ayrıca TÜBİTAK desteği de alınarak adeta “kutsal bir belge”ye dönüştürülmüş bir ÇED raporu vardı ortada. Ancak her biri de saygıdeğer birer bilim adamı tavrına sahip, üniversitelerde kürsü sahibi pek çok bilim insanı ve profesörün yapmış oldukları değerli bilimsel araştırmalar ve çalışmaların katkısıyla yürütülen çevreci mücadele sonucu bu ÇED raporu delik deşik edilerek adeta eleğe döndü. European Nickel şirketinin “kutsal bir belge” haline dönüştürmeye çabaladığı bu ÇED raporu ile uygulamaya çalıştığı çevre ve insanlık düşmanı bir madencilik projesi, böylece verilen çevreci mücadele sonucunda dayanağı olan ÇED raporu da paçavraya çevrilerek tarihin çöplüğüne atılmıştır.

— İngiliz European Nickel şirketinin paravan olarak kurduğu Sardes şirketini satın alıp, bu ÇED raporuna ve iktidar desteğine güvenerek projeyi devam ettirmek üzere Çaldağı’ndaki tesisleri devralan VTG Madencilik şirketi, her türlü yalanlarına rağmen, paçavraya çevrilen bu ÇED raporunu artık bilimsel olarak savunamaz hale gelmiştir.

— Bu durum; Encon şirketi tarafından verilmiş olan söz konusu bu ÇED raporunun bilime aykırı olduğunun ve büyük bir çevre felaketine neden olacağının itirafı ve teyid edilmesi demektir. Bu olay, bizdeki ÇED raporlarının nasıl bir anlayışla verildiğini, amacından nasıl saptırıldığının da somut bir ispatı, dolayısıyla da Encon Danışmanlık Şirketi’nin fiyaskosu, verdiği diğer ÇED raporlarının da (Gördes, Uşak Kışladağ, İzmir Efemçukuru vb.) güvenirliğinin sona ermesi veya iflası anlamına da gelmektedir.

İktidar desteğinin yanlışlığı ortaya çıktı

— Bu ÇED yenilgisinin anlamı başka açılardan da büyüktür. Hükümetin onayladığı, TBMM Başkanı olduğu günlerde Bülent Arınç’ın savunup, karşı çıkan çevrecileri suçladığı, AKP Manisa Milletvekili Selçuk Özdağ’ın “Kefili biziz” dediği, AKP’li Turgutlu Belediye Başkanı Serhat Orhan’ın karşı çıkmayı sanki bir günahmış gibi göstermeye çalıştığı bir ÇED raporu, çevreci mücadele tarafından paçavraya çevrilerek tarihin çöplüğüne gömülmüştür.

— Böylece bu ÇED’in onaylanması ile uygulanmak istenen, uğruna bakan bile değiştirilen madencilik projesine ve maden şirketine verilen hükümet desteğinin de – yeni Bakan Eroğlu’nun “İngilizler çok baskı yaptı, bu yüzden istenilen izinleri vermek zorunda kaldım” sözü de hesaba katılarak – ne kadar yanlış olduğu ve nasıl bir anlam taşıdığı da ortaya çıkmıştır. Dolayısıyla dünyanın hiç bir ülkesinde uygulanmasına izin verilmeyen böyle bir madencilik projesinin uygulanabilmesi için alınmış bir ÇED raporunun tarihin çöplüğüne gömülmesinden sonra, Çaldağı’ndaki maden şirketinin şu anda elinde kalan tek şey; sadece arkasındaki iktidar desteğidir.

Maden şirketinin güvenirliği ve inandırıcılığı kalmadı

— Maden şirketinin bu ÇED raporundan vaz geçip, proje değişikliği yapmak için yeni bir ÇED süreci başlatması, aynı zamanda bugüne dek “bu madencilik projesinin büyük bir çevre felaketine neden olacağı” şeklinde ortaya konulan tüm iddiaların doğru olduğu konusunda kendileri tarafından yapılmış bir itiraf anlamındadır.

— VTG Madencilik şirketi Çaldağı’ndaki madencilik projesini bir Türk fima olarak yürütmek üzere tesisleri devralırken, en çok güvendiği arkasındaki iktidar desteği ve elindeki ÇED raporuydu. Dolayısıyla şirket, çevrecilerin ve bilim adamlarının büyük çevre felaketine yol açacağını iddia ettikleri projeyi bugüne kadar var güçleriyle ve her türlü imkânı kullanıp, her türlü yalanı deneyerek savunmaya çalıştı. ÇED raporunda tanımlanan “açık yığın liç usulü sülfürik asit kullanımı”nı her fırsatta ve her ortamda “çok bilimsel, asla tehlikeli değil, çevre dostu bir proje” gibi tanımlamalarla savundular. (Finlandiya'da Talvivaara işletmesini örnek diye gösterip, buraya ilçeden bazı kimseleri bile kendi iddialarına destek olsunlar diye götürdüler.)

— Hatta bizzat şirket yetkilileri, Gördes’te Zorlu Madencilik tarafından uygulanmak istenen “kapalı sistem”in çok daha tehlikeli ve sakıncalı olduğunu söyleyip kötüleyerek, daima “açık sistem”i savundular. Ayrıca en son TURÇEP’in bileşeni olan TURÇED (Turgutlu Çevre Derneği) yöneticileri ile birlikte Valilikte yapılan toplantıda da, “kapalı sistemin neden tehlikeli ve sakıncalı olduğunu” her türlü detaya girerek, bizzat maden şirketi temsilcilerinin kendileri, bizzat valinin huzurunda anlatmışlardır. Bu durumda, “ÇED değişikliği” veya “Yeni ÇED süreci” dedikleri bu dönemde, projede değişiklik ve iyileştirmeler yapacaklarını söylerken, dün bizzat kendilerinin “kötü” dedikleri bir yönteme bugün kendilerinin “iyi” demelerinin inandırıcı ve güvenilir bir tarafı olabilir mi?

— Bu nedenle yeni ÇED raporu için Encon şirketinden vaz geçip, yeni bir şirket ile anlaşma yapmalarının da hiçbir anlamı yok. Çünkü daha önceki ÇED raporunu veren Encon şirketi “Pardon, tüh yahu, yanlış yapmışız” deyip de bir başka ÇED raporu zaten veremez, bu durum kendilerinin iflası ve yok olması demektir. Ama yeni şirketin de söylediklerinin bu durumda hiç bir ikna edici ve inandırıcı yönü olmayacaktır. Çünkü projede yapılan değişiklik, açık sistemden kapalı sisteme geçiş olduğu halde, bunu dün kötüledikleri Gördes’teki uygulamadan sanki farklı bir şeymiş gibi gösterebilmek için “açık yığın liçi yerine atmosferik tank liçi” diye tanımlamalarının da bir anlamı yok. Çünkü bu olay gerçekler konusunda sadece insanların kafasını karıştırmak için uydurulan veya yapılan bir kelime oyunundan başka bir şey değildir.

— Gelinen nokta ise; daha önceden ortaya koyduğumuz öngörünün doğru çıktığıdır. Yani; dünyanın en bereketli tarım havzası olan Gediz vadisinin madencilik adı altında sülfürik asit kullanımı amacıyla kimyasal bir laboratuara çevrilebilmesi için şimdi de “B planı”nın uygulanmasına karar verilmiş, bu yol denenmeye çalışılacaktır.

Yeni bir ihale söz konusu olabilir

Peki dün bizzat kendilerinin “çok kötü ve tehlikeli bir yol” dedikleri bir yöntemi, bugün yine kendilerinin topluma “çok iyi ve güzel bir yol” diye kabul ettirip, ikna edebilmeleri mümkün mü? Asla değil! Bu yüzden VTG Madencilik artık halkın gözünde inandırıcılığı ve güvenirliğini tamamen kaybetmiş bir durumdadır. Bu nedenle de Çaldağı’ndaki ikametlerinin çok uzun sürmeyeceğine, tüm bu nedenlerle artık kendilerine Çaldağı’nda misafir gözüyle bakılmaya başlanması gerektiğine inanıyorum. Dolayısıyla ufukta Çaldağı’ndaki tesisler için yeni bir ihale olasılığı da var gibi görünüyor.

Bilimin zaferi ve aydınlığı

Böylece, karşı karşıya bulunduğumuz sorunları aşmada bilimin aydınlığına yönelmenin ne denli doğru bir yol olduğu bir kez daha ortaya çıkmıştır. Bu ayrıntıyı önemle vurgulamak açısından, Çaldağı mücadelesini tanımlarken, bu çevre mücadelesinin karakteristik özelliğini “bilimi kılavuz edinen ve siyasetlerüstü bir kulvarda sürdürülen bir çevreci mücadele” şeklinde bir nitelendirme ile yapmak en doğru tanımlama olabilir.

Çünkü Çaldağı mücadelesi, çevreciler ve yaşam savunucularının bilim adamları ve hukukçularla kolkola yürüttükleri bir çevre mücadelesi anlamını da taşımaktadır. Hatta Çaldağı’ndaki madencilik projesi, ilk önce bilim adamlarını isyan ettirip ayağa kaldırmıştır da demek mümkün. Her biri de insanlık adına sergiledikleri saygıdeğer bilim insanı duruşu ve çevreci mücadeleye çalışmaları ile yaptıkları katkıyla bilimin saygınlığını daha da artıran tüm bilim adamları ve profesörlere ne kadar teşekkür edilse azdır. Bilim ve insanlık adına sergiledikleri duruş karşısında her birinin de önünde saygı ile eğiliyorum. Ayrıca bu başarıda payı, katkıları ve destekleri olan herkese de ayrı ayrı teşekkür etmek gerek. 

Çevreci mücadelenin başarısı

Gelinen noktada başarıyı tanımlayabilmek açısından yaklaşık 7 yıllık Çaldağı mücadelesini 2 ayrı aşamada kategorilendirerek anlatmak gerek.

Birinci aşama: İngiliz European Nickel şirketine karşı verilen ve çevre mücadelesinin başlangıcı olan bir dönem. Bu aşama, önceleri Bosphorus, sonra da isim değiştirerek Sardes olarak faaliyet gösteren European Nickel şirketinin paravan şirketine karşı verilen mücadele olarak şekillendi. Dünyanın hiçbir ülkesinde uygulanmasına izin verilmeyen ve korkunç bir çevre felaketine yol açacak bir madencilik yöntemine karşı dünyanın en bereketli topraklarının korunması mücadelesi, sonuçta halkımız tarafından İngiliz şirketinin topraklardan kovulması ile sonuçlandı. İngiliz European Nickel Şirketi Çaldağı’ndaki paravan şirketini komik denilecek son derece düşük fiyatla bir Türk şirkete satarak devretti.

TURÇEP’in felsefesi ve çizgisi

Bu arada 7 yıllık bu çevre mücadelesinin lokomotifi durumundaki TURÇEP’ten de söz etmek gerekir. Mücadelede yeni bir aşamaya geçilirken veya üçüncü raunda başlanırken, VTG Madencilik şirketinin ilk yapmak istediğinin öncelikle halkın çevreci mücadelesine önderlik eden TURÇEP’in etkisiz hale getirilmesi olduğu görülüyor. Böylece “projelerinde değişiklik yaptıkları, yeni bir ÇED süreci başlatılacağı”nı söyleyen maden şirketinin asıl amacının halkı aldatmak olduğu anlaşıldı. Amaçları eğer gerçekten de projelerindeki yanlışlıkları gidermek ve düzeltmek olsaydı, o zaman 7 yıldır bu madencilik projesine yönelik bir çevre mücadelesi veren TURÇEP’e yönelik oyunlar tezgâhlanmak yerine, varlığına saygı temelinde önerileri ve uyarılarını önemseyecek şekilde TURÇEP’i muhatap sayacak adımlar atılırdı. Dolayısıyla şirketin tutumu, TURÇEP’e yönelik karalama ve baskı politikasının uygulatılmak istenmesi, ardından Çaldağı’nda yeni ağaç katliamı için düğmeye basılması gibi ayrıntılar, VTG Madencilik şirketinin kamuoyunu aldatmak için yeni bir oyun sahneye koymak istediği, senaryolarını rahatça sahneye koyabilmeleri için de TURÇEP’i safdışı bırakmaya çalıştığı görülüyor.

Dünyanın en bereketli topraklarını korumak için yürütülen Çaldağı mücadelesi, "dünyada ilk kez uygulanmak istenen" çevre ve insanlık düşmanı bir madencilik projesine karşı verilen bir mücadele olması bakımından "tüm dünya insanlığı adına yürütülen bir çevreci mücadele" anlamı da taşımaktadır. Yaklaşık 7 yıldan beri sürdürülmekte olan bu çevreci mücadelenin lokomotifi ise TURÇEP’tir.  TURÇEP (Turgutlu Çevre Platformu) bugün en başarılı çevre örgütlenmelerinden biri olarak görülmektedir. Çevreci mücadele içindeki kazanımları ile birlikte, sahip olduğu felsefesi ve bilimi kılavuz edinerek siyasetlerüstü bir kulvarda yürüttüğü mücadele çizgisi nedeniyle diğer çevre örgütlerinin de feyz aldıklarını söyledikleri, örnek gösterilen bir anlayışa sahiptir.

TURÇEP Bileşenleri:

TEMA Turgutlu Temsilciliği, Turgutlu Çevre Derneği (TURÇED), Turgutlu Esnaf Odaları Temsilciliği, Turgutlu Ticaret ve Sanayi Odası (TUTSO) Çevre Komisyonu, Turgutlu Esnaf Kredi ve Kefalet Kooperatifi Başkanlığı, Turgutlu Ziraat Odası, TARİŞ Turgutlu Temsilciliği, Turgutlu Tarım Kredi Kooperatifi, Elektrik Mühendisleri Odası Turgutlu Temsilciliği, Turgutlu Mimarlar Odası, Turgutlu Tabipler Odası, Turgutlu Sulama Birliği, Turgutlu Çiftçi Malları Koruma Başkanlığı, Turgutlu Dağcılık Kulübü (TURDAK), Turgutlu Sarraflar-Kuyumcular Derneği, Turgutlu Makine Müh. Odası, K. S. S. Kooperatif Başkanlığı, Turgutlu İşçi Dayanışma Derneği, Turgutlu Toplumsal Dayanışma ve Kültür Merkezi, Turgutlu İnşaat Müh. Odası, Turgutlu Engelliler Derneği, Turgutlu Baro Temsilciliği, Turgutlu Avcılar Kulübü, Eğitim-Sen, Eğitim-İş, Türk Eğitim-Sen, DİSK/Emekli-Sen, Atatürkçü Düşünce Derneği, Cumhuriyet Kadınları Derneği Turgutlu Temsilciği, Turgutlu Ülkü Ocakları, Anadolu Işığı Derneği, Alevi Kültür Dernekleri Çepnidere Şubesi, Türk Gençlik Birliği Manisa İl Başkanlığı, CHP ve MHP Belediye Şehir Meclisi Üyeleri, Bağımsız Türkiye Partisi, Barış ve Demokrasi Partisi, Büyük Birlik Partisi, Cumhuriyet Halk Partisi, Demokrat Parti, Demokratik Sol Parti, Milliyetçi Hareket Partisi, Saadet Partisi, Yeni Parti, Salihli GEMA Vakfı, GÖRÇEV (Gördes Çevre, Kültür ve Tarih Derneği), TMMOB Ziraat Mühendisleri Odası Manisa Şubesi.

Görüldüğü gibi TURÇEP, her siyasi görüşe aynı mesafede duran, tüm farklı görüşleri bünyesinde taşıyabilen bir özelliğe sahip ve bu yapısı ile tüm halkı temsil edebilmektedir. Ayrıntılandırılırsa; sağcısı solcusu, dincisi laiki, ülkücüsü sosyalisti, alevisi sünnisi, Türkü Kürdü, ortak tehlikeye karşı ortak mücadele için aynı yerde buluşturan bir çevreci platformdur. Yaşadıkları toprakların dünyanın en bereketli toprakları olduğunun bilincinde olan toplumun değişik katmanlarının, düşünce farklılıkları ve fikir ayrılıklarına rağmen, sağduyuları ile hareket edip “aklın yolu birdir” diyerek, karşılarındaki ciddi ve büyük çevre felaketini önleyebilmek için tek bir yumruk haline gelip, omuz omuza verdikleri bir çevreci mücadele örneğidir. Dolayısıyla Çaldağı mücadelesi, "adam diksen adam bile yetişir" diye tanımlanan bereketli topraklar üzerinde "sevginin büyütülerek direnişe dönüştürüldüğü" bir çevreci mücadelenin adıdır bir bakıma.

Birbirinden farklı düşünen bütün bu insanları fikir ayrılıklarına rağmen bir araya getiren tek olgu ise “çevre” konusudur. Bu da çevreci mücadelenin siyasetlerüstü bir kulvarda sürdürülmesi gerektiğinin, dolayısıyla her görüşten insanı kapsadığının bir göstergesidir. Doğa” veya “çevre” tüm insanların ortaklaşa bir yaşam sürdüğü, aynı havayı soluyup, aynı suyu içtiği, aynı toprağın ürünü ile beslendiği bir “ortak yaşam alanı” olduğuna göre; herkesi, her görüşten insanı ilgilendiriyor çünkü.

Bazı çevreciler tarafından feyz alınmasının en önemli nedeni ise, TURÇEP’in sahip olduğu felsefesidir. TURÇEP’in pek çok farklı görüş ve düşünceyi bir araya getirebilmesindeki başarı; düşüncelerdeki farklılıkları bir “aykırılık” olarak değil, “zenginlik” olarak görmesi, düşünce farklılıklarını aykırılık değil, insanoğlunun düşünce zenginliği olarak gören felsefesidir. İşte TURÇEP, bu zengin düşünce yapısı ve felsefesi nedeniyle bugüne kadar çevre mücadelesinde önemli başarılara imza atmıştır.

Aynı uyanıklık ve kararlılık sürdürülmeli

Çaldağı’ndaki maden şirketinin de senaryolarını rahatça sahneye koyabilmek amacıyla öncelikle TURÇEP’in imajını bozmak, halk üzerindeki itibarını sarsmak için karalama kampanyası yürütmeye çalışması, buna yönelik tezgahlar kurulması da bu açıdan anlamlıdır.

22 Ağustos 2013